Peningastefnunefnd Seðlabankans ákvað í dag að lækka vexti um 0,25 prósentustig og standa því meginvextir bankans, vextir á sjö daga bundnum innlánum, í 4,5%. Ákvörðun nefndarinnar er í góðum takti við væntingar okkar en við höfðum spáð vaxtalækkun, einkum í ljósi nokkurrar gengisstyrkingar á milli funda. Gengi krónunnar, sem hingað til hefur verið rauði þráðurinn í gegnum yfirlýsingar nefndarinnar, fékk þó minna vægi en oft áður á meðan raunvextir fengu veigameira hlutverk.

Hækkun raunvaxta hvatinn fyrir vaxtalækkun

Í yfirlýsingu peningastefnunefndar, sem að þessu sinni er í styttri kantinum, fjalla tvær setningar af þrettán, eða 15% yfirlýsingarinnar, um hækkun raunvaxta bankans á milli funda. Það sem einna helst vekur athygli okkar er eftirfarandi setning:

„Hækkun raunvaxta bankans frá síðasta fundi peningastefnunefndar felur hins vegar í sér nokkru meira aðhald en nefndin hafði stefnt að og telur nægilegt til þess að stuðla að verðstöðugleika.“

Þetta er nokkuð umbúðalausari framsetning en nefndin hefur birt að undanförnu og gefur vísbendingu um það raunvaxtastig sem horft er til við vaxtaákvarðanir. Seðlabankastjóri gaf þó ekki upp að svo stöddu hvað væri talið hæfilegt og nægilegt aðhald til þess að stuðla að verðstöðugleika er hann var inntur eftir því í dag á kynningarfundinum í dag.

Heimildir: Kodiak, Greiningardeild Arion banka

Til að meta taumhald peningastefnunnar er horft til ýmissa mælikvarða, s.s. verðbólguvæntinga fyrirtækja, heimila og markaðsaðila til eins árs. Ef litið er á þær opinberu tölur sem birtar hafa verið á milli funda má sjá að taumhald peningastefnunnar hefur aukist nokkuð, eða að meðaltali um 0,4 prósentustig. Aðhaldstigið út frá neðangreindum mælikvörðum var því 2,9%, en í síðustu Peningamálum var aðhaldstigið metið að meðaltali 2,7% og voru vextir þá einnig lækkaðir um 25 punkta. Því má velta fyrir sér hvort nefndin telji að ásættanlegt taumhald miðað við stöðuna í hagsveiflunni sé nær 2%-2,5%.

Heimild: Greiningardeild Arion banka, Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands, Samtök atvinnulífsins, Kodiak

Gengi krónunnar í aukahlutverki

Líkt og áður sagði fékk krónan talsvert minna vægi í yfirlýsingu peningastefnunefndar en oft áður. Sem dæmi var gengi krónunnar nefnt sex sinnum í síðustu yfirlýsingu en aðeins einu sinni í þessari. Líkt og kom fram í máli seðlabankastjóra á kynningarfundinum í dag var gengisstyrkingin á milli funda ekki ýkja mikil, krónan hefur veikst síðustu daga og nefndin lætur daglegar sveiflur í gengi krónunnar ekki trufla sig. Þrátt fyrir veikingu síðustu daga hefur krónan engu að síður styrkst um 1,9% á milli funda og er hún á sambærilegum stað og Seðlabankinn spáir að hún verði að meðaltali á næsta ári. Að öðru óbreyttu ætti það að leiða til batnandi verðbólguhorfa sem eykur svigrúm fyrir frekari vaxtalækkanir.

Heimildir: Seðlabanki Íslands, Greiningardeild Arion banka

Frekari vaxtalækkanir með haustinu?

Óhætt er að segja að tónn peningastefnunefndar hafi mýkst til muna á síðustu mánuðum. Gengi krónunnar og aukin kjölfesta verðbólguvæntinga, sem og lítil alþjóðleg verðbólga, sveigjanleg framboðshlið hagkerfisins og batnandi verðbólguhorfur, hafa gert nefndinni kleift að viðhalda verðstöðugleika við lægra vaxtastig en áður. Er þetta þriðja yfirlýsingin í röð þar sem ekki er minnst á að spenna í hagkerfinu, eftirspurnarvöxtur eða aðstæður á vinnumarkaði kalli á varkárni við ákvörðun vaxta, heldur aðeins að: „Aðhaldsstig peningastefnunnar á komandi misserum mun ráðast af framvindu efnahagsmála og annarri hagstjórn.“

Líkt og við höfum áður fjallað um virðist sem að minnsta kosti hluti af peningastefnunefndinni sé kominn í vaxtalækkunarbuxurnar og á þeirri skoðun að lækka megi vexti nokkuð meiri án þess að það ógni stöðugleika. Þá hefur seðlabankastjóri oftar en einu sinni tala um að raunvaxtastig hafi líklega lækkað á Íslandi og að nefndin sé að stefna að mjúkri lendingu að nýju jafnvægi. Þetta kemur heim og saman við ákvörðun nefndarinnar um að lækka vexti að þessu sinni. Ef krónan gefur ekki eftir í sumar eða heldur áfram að styrkjast má gera ráð fyrir, að öðru óbreyttu, að verðbólgu verði minni en spá Seðlabankans gerir ráð fyrir. Þá hafa nýjustu verðbólgutölur ennfremur sýnt að undirliggjandi verðbólga er lítil og aðeins húsnæðisliðurinn sem er verðbólguhvetjandi að einhverju ráði. Teikn eru þó á lofti að húsnæðisverðhækkanir gætu temprast á næstu mánuðum og misserum. Af þeim sökum er ekki loku fyrir skotið að nefndin lækki vexti aftur í ágúst.